ACEC-producten naar ACEC-café

In het kantoor van de SAM stond sinds jaar en dag een vitrine met huishoudelijke apparaten die ooit door ACEC *  op de markt werden gebracht. Deze collectie werd bijeengebracht door wijlen Bert Kompanje die bij leven, naast bestuurslid van de SAM en auteur van vele geschriften over de Apeldoornse cultuurhistorie, ook fervent bezoeker was van antiek-, curiosa- en rommelmarkten.

Deze collectie vormt een uniek relikwie van het eind tachtiger jaren teloorgegane Belgische ACEC-concern, ooit vergelijkbaar met bijvoorbeeld AEG en Siemens. De kleine collectie is zeer de moeite waard om door breed publiek gezien te worden en waar zou dat beter kunnen dan in het ACEC-Café aan de Roggestraat.

ACEC-exploitant Gerrit Steenbergen bleek graag bereid om de door de SAM in bruikleen beschikbaar gestelde collectie in de bescheiden vitrine een plekje te bieden in zijn ACEC.

Om de samenhang der dingen te kunnen plaatsen is het goed te weten dat het huidige ACEC staat voor Apeldoorns Centrum voor Eigentijdse Cultuur, een knappe vondst van Gerrit Steenbergen, als men bedenkt dat zijn Cultureel Centrum is gehuisvest in het voormalige bedrijfspand van een heel ander ACEC, die naam stond namelijk voor Ateliers de Constructions Electriques de Charleroi *.

De producten van de Belgische ACEC werden in Nederland verkocht en geïnstalleerd door het in 1921 opgerichte Ingenieursbureau Frowijn & Co. Na de Tweede Wereldoorlog werd ACEC 100% eigenaar van Frowijn & Co, waardoor in 1963 de naam werd gewijzigd in ACEC-Nederland. Frowijn&Co was oorspronkelijk gevestigd in het pand Hoofdstraat 171.

Dat pand kent een bijzondere geschiedenis, want het werd in 1850 (weliswaar in bescheidener vorm) gebouwd als woonhuis voor de familie Röntgen. Nadat de familie Röntgen in 1875 terugkeerde naar Duitsland werd Jacob Boddens jr., een neef van de familie, eigenaar van het pand. Hij vergrootte het huis tot de nog steeds zichtbare vorm. Later werd het pand als bedrijfsruimte verhuurd aan meerdere ondernemers, waaronder Frowijn & Co. Omdat Frowijn & Co aan de Hoofdstraat geen uitbreidingsmogelijkheden had, is in 1952 aan de Roggestraat naar ontwerp van de Apeldoornse architect Chr. ten Tuynte (die eerder o.a. ook de Zwitsal-fabrieken ontwierp) een nieuw bedrijfsgebouw gerealiseerd, en twee jaar later ook een nieuw kantoorgebouw op de hoek Nieuwstraat/Badhuisweg, het pand waarin thans Laser Sensation en twee horecabedrijven zijn gevestigd.

Het Belgische Ateliers de Constructions Electriques de Charleroi (ACEC) werd in 1904 in Charleroi opgericht als fabriek van elektromotoren, voornamelijk bestemd voor de aandrijving van elektrische trams en later ook voor elektrische locomotieven en voor trolleybussen (zelfs voor Arnhem) en allerhande andere toepassingen. Logische ontwikkeling was dat men in België vervolgens ook elektriciteitskabels ging produceren en transformatoren.

Na de Tweede Wereldoorlog volgde ACEC, evenals concurrenten AEG en Siemens, de trend om naast haar industriële producten ook tl-verlichting en huishoudelijke apparaten te produceren, zoals transistorradio’s, bandrecorders, platenspelers, koffiemolens, staafmixers, haardrogers en dergelijke. Het ging in die jaren erg goed met ACEC, zelfs zo goed dat de omzet van ACEC rond 1960 even groot was als die van Philips. De huishoudelijke producten verloren in Nederland echter de concurrentieslag met bijvoorbeeld Philips. Sterker nog, ze kregen hier totaal geen voet aan de grond.

Juist daarom zijn de door Bert Kompanje verzamelde artikelen extra uniek. Ga ze dus vooral bekijken in het eigentijdse ACEC!